بینامتنیت و نقیضه‏ سازی در شعر شفیعی کدکنی (م. سرشک)

در شعر و ادبیات همیشه شاعران و نویسندگانی بوده‏اند که اندیشه و کلامشان متأثر از متون گذشته بوده‏است. این رابطه، یکی از شاخه‏های بینامتنیت شمرده می‏شود و در میان روابط بینامتنی که یک اثر ادبی می‏تواند با آثار پیش از خود داشته باشد، نقیضه‏سازی جایگاه ویژه‏ای دارد. این تمهید موجد رابطه پیچیده‏تری میان متون گشته و شاعر به واسطه آن چیزی بیش از یک تقلید یا وابستگی صرف را به مخاطب ارائه می‏دهد. در ادبیات معاصر، شفیعی کدکنی از جمله شاعرانی است که به دلیل تسلط بر متون کلاسیک، توانسته با پل زدن میان شعر خود و ادب دیروز پایه‏های هنری و محتوایی آن را استوارتر ساخته و در عین حال در بسیاری موارد نگرش یا فرم آن‏ها را با دید انتقادی خویش به بوته نقد کشد که این ویژگی وی در مسیر شاعری به خلق نقیضه‏هایی ناب انجامیده است. نقیضه‏های شفیعی کدکنی چهره‏ای مبتکرانه به آثارش ارزانی داشته و شاعر را به جمع نقیضه‏پردازان متبحّر پیوند می‏دهد. تعداد بی‏شماری از نقیضه‏های وی به حوزه معنایی تعلق داشته و موفق‏ترین آن‏ها نقیضه‏های اجتماعی - انتقادی معطوف به اسطوره‏ها است.